Verrekijkers voor de jacht

De beste verrekijker voor de jacht: hier komt het allemaal op neer

Het vinden van de beste verrekijker voor jouw behoeften is eenvoudig met een beetje advies. Over het algemeen wordt de keuze van de juiste verrekijker beïnvloed door een aantal factoren.

Bij het kiezen van een verrekijker moet je rekening houden met de volgende punten:

• Aard van het jachtgebied
• Favoriete jachttype
• Tijdstip van de dag waarop de verrekijker wordt gebruikt

Welke verrekijker voor welk jachtgebied?

Elk jachtgebied heeft verschillende geografische kenmerken. Deze zijn doorslaggevend bij het kiezen van de juiste verrekijker.

Verrekijkers voor in het veld

Als je bijvoorbeeld een jachtgebied hebt met voornamelijk akkergebieden en lange schietafstanden, moet je kiezen voor een verrekijker met een hogere vergroting. Hierdoor kun je veilig op grotere afstanden op wild richten en een groter gebied nauwkeuriger bekijken.

Aan de andere kant is een hoog schemergetal of een grote objectiefgrootte minder relevant voor de veldjacht, omdat het in grote open gebieden niet zo donker wordt als in het bos. 

Verrekijkers voor jachtvelden in het bos

De situatie is anders voor jachtgebieden die voornamelijk uit bos bestaan. Omdat je in het bos minder ver kunt zien, is een hoge vergroting niet zo belangrijk. Maar omdat het in het bos veel sneller donker wordt, moet je in een bosgebied prioriteit geven aan een hoog schemergetal en een grote objectiefmaat. Dit komt omdat je met een hoogwaardige verrekijker beter kunt zien dan met het blote oog, zelfs als het al erg schemerig is. 

Verrekijkers voor in de bergen

In berggebieden moet je je richten op zowel een hoge vergroting als goede schemerprestaties. Omdat je in de bergen meestal op lange afstanden fotografeert, is het belangrijk om een hoge vergroting te hebben. Dit is de enige manier om een betrouwbare respons te garanderen. Bovendien wordt het later licht en vroeger donker in de bergen, dus goede schemerprestaties zijn essentieel.

Welke verrekijker voor welk type jacht?

Het type jacht waaraan je de voorkeur geeft, speelt een doorslaggevende rol bij het kopen van een verrekijker. Het hangt er met name vanaf of je de voorkeur geeft aan stalken of aanzitten.

Verrekijkers voor de aanzit

Bij aanzit beweeg je je niet veel en afhankelijk van het soort wild waarop gejaagd wordt, kan aanzit tot diep in de nacht duren. Daarom is het belangrijk om een grote verrekijker te hebben met een grote diameter objectief die het resterende licht perfect opvangt en de best mogelijke prestaties levert, zelfs in omstandigheden met slecht zicht. 

Verrekijkers voor jagen

Als je aan het stalken bent, ben je vaak overdag op pad en kom je dicht bij het wild. Je bent veel onderweg en legt vaak lange afstanden af. Kies daarom voor een kleine, lichte verrekijker zodat het niet te veel gedoe is om hem mee te nemen. Een stalking verrekijker hoeft geen extreem hoge vergroting te hebben en hoeft geen supergoede schemerprestaties te hebben, omdat betere prestaties een negatieve invloed hebben op het gewicht en de afmetingen. 

Waarom het tijdstip van de dag van invloed is op de keuze van een verrekijker

Het tijdstip waarop je meestal jaagt heeft een sterke invloed op wat je verrekijker moet kunnen. 

Als je voornamelijk overdag gaat jagen, heb je geen verrekijker nodig met een bijzonder goed schemergetal of een grote objectiefmaat. De verrekijker krijgt overdag genoeg licht, zelfs met kleinere objectieven, en het is belangrijker om een vergroting te vinden die aan je eisen voldoet.

Schemerprestaties spelen een grote rol als je 's nachts jaagt. Het is bepalend voor hoe lang en op welke afstanden je het wild nog veilig kunt benaderen. Het is belangrijk om een zo groot mogelijke lensdiameter en een goede schemerindex te hebben. Afhankelijk van het gebied en het soort jacht moet je dan kiezen tussen een kleine, middelgrote en grote vergroting.

Hoe werkt een verrekijker?

Verrekijkers zijn complexer dan je zou denken. Als je weet hoe verrekijkers werken en aan welke eisen ze moeten voldoen, kun je aan de hand van de productgegevens heel precies nagaan of je de juiste verrekijker hebt gekozen.

Typisch verrekijkerontwerp

Uiterlijk wordt er onderscheid gemaakt tussen verrekijkers met Porro-prisma's en dakkantprisma's. Verrekijkers met Porro-prisma's zijn meestal kort en breed, terwijl hun tegenhangers met dakkantprisma's langer en smaller zijn.

Ondanks dit verschil in vorm bestaan beide typen uit dezelfde verrekijkeronderdelen:

• Objectieflens (kant die naar het doel is gericht)
• Oculair (kant die naar het oog is gericht)
• Verbindingsbrug
• Middenaandrijving - voor aanpassing van de beeldscherpte op verschillende afstanden
• Oculairinstelling - voor fijnafstelling voor verschillende gezichtsscherptes

Verklarende woordenlijst verrekijkers: Alle belangrijke termen met betrekking tot verrekijkers voor de jacht

Vergroting & diameter objectief

De vergroting en objectiefdiameter kunnen op de verrekijker worden afgelezen.

Als er 8x56 op de behuizing staat, is dit een verrekijker met een vergroting van 8x en een objectiefdiameter van 56 mm. 

Als je deze twee cijfers weet, kun je gemakkelijk veel andere nuttige waarden berekenen.

De resolutie van verrekijkers

Hoe groot een object voor ons lijkt, hangt af van de grootte en de afstand waarop het zich bevindt. Hoe duidelijk je het kunt zien staat bekend als de "resolutie".

Door de vergroting van de verrekijker lijkt het doel dichter bij het oog en kan het oog het beter oplossen.

Met een eenvoudige formule kun je berekenen hoe dichtbij je het doel kunt zien. Deze formule is over het algemeen de afstand van het doel tot het oog gedeeld door de vergroting van de verrekijker.

Rekenvoorbeeld uit de jachtpraktijk:

Als je met het blote oog naar een hert kijkt dat op 100 meter afstand staat, zal het relatief klein lijken en zal nauwkeurig richten moeilijk zijn. Als je hetzelfde hert door een verrekijker met 10x vergroting bekijkt, lijkt het hert veel dichterbij. Wiskundig gezien komt het hert dat op 100 meter afstand staat ongeveer 10 meter dichterbij (100m : 10=10m). Dit verbetert ook de resolutie van het oog met een factor 10 bij een vergroting van 10x. 

Een nadeel is echter dat de vergroting een negatief effect heeft op een stabiel beeld van het doelwit. Hoe hoger de vergroting, hoe onrustiger het beeld lijkt. 

Deze "onrust" wordt veroorzaakt door de eigen lichaamsbewegingen van de kijker, die ook toenemen met de vergroting. Verrekijkers met een vergroting van meer dan 10x zijn over het algemeen ongeschikt voor "waarnemen uit de vrije hand". Dit wiebelen kan echter worden gecompenseerd door je armen of zelfs de verrekijker te laten rusten.

Het gezichtsveld van verrekijkers

Het gezichtsveld is de zichtbare ruimte op een bepaalde afstand.

Bij optische apparaten hangt de grootte van het gezichtsveld voornamelijk af van de vergroting. Naarmate de vergroting toeneemt, wordt het gezichtsveld steeds kleiner, waardoor het steeds moeilijker wordt om je te oriënteren in de omgeving.

Bij verrekijkers wordt het gezichtsveld meestal opgegeven voor een afstand van 1.000 meter. 
Dit betekent dat als de verrekijker bijvoorbeeld een gezichtsveld van 100 meter heeft, je op een afstand van 1.000 meter een gebied van 100 meter breed kunt zien.

De objectieflens van een verrekijker

De voorste lenzen van verrekijkers worden objectieven genoemd. Ze zijn naar het doel gericht en creëren het beeld. Ze werken als lichttrechters. Hoe groter de diameter van de objectieflens, hoe meer licht er kan doordringen en hoe helderder het beeld.

Bij goede lichtomstandigheden overdag is een objectiefdiameter van 20-30 mm meestal voldoende. Alleen in de schemering biedt een grotere lensdiameter voordelen, omdat je met grotere lenzen langer kunt zien.

Oculair & uittredepupil van verrekijkers

Het oculair is de lens die naar het oog gericht is.

Er zijn speciale B-verrekijkers verkrijgbaar voor brildragers. Deze werken op dezelfde manier als normale verrekijkers, maar hebben omkeerbare oogschelpen voor gebruik met een bril.

Als je de verrekijker op een afstand van 25-30 cm tegen het licht houdt, verschijnt er een kleiner, helderder cirkelvormig gebied, de zogenaamde uittredepupil, op het oculair.

Bij optiek van hoge kwaliteit lijkt dit rond en bij een verrekijker van mindere kwaliteit vierkant. 

De beste lichtopbrengst in de schemering wordt bereikt als de uittredepupil even groot of groter is dan de oogpupil.

Hoe groot moet de uittredepupil zijn?

Het oog past zich aan het beschikbare licht aan door de pupil te verwijden en te vernauwen. Dit staat bekend als aanpassingsvermogen.

Bij jonge mensen verandert de pupil tussen de 2-8 mm. Met het ouder worden neemt het aanpassingsvermogen echter af en wordt de pupilaanpassing gereduceerd tot 2-4 mm.

De uittredepupil moet daarom ten minste 4 mm zijn bij slecht zicht. 

Als je wilt weten hoe groot de uittredepupil van je verrekijker is, is er een eenvoudige formule om daar achter te komen:

Als je de diameter van de objectieflens deelt door de vergroting, krijg je de diameter van de uittredepupil. Verrekijkers met een optische waarde van 10x40 hebben bijvoorbeeld een uittredepupil met een diameter van (40 : 10=4) 4 mm.

De schemerfactor van verrekijkers

De schemerfactor is het vermogen om zelfs in de schemering details te herkennen door de verrekijker. Hoe hoger de schemerfactor, hoe beter de verrekijker geschikt is voor schemering.

De schemerfactor wordt berekend aan de hand van de vergroting en de lensdiameter. De formule hiervoor is: vergroting x objectiefdiameter=schemerfactor.
Bijvoorbeeld, als een verrekijker 10x40 is, is de schemerfactor (√(10x40)=20) 20.

Het is echter belangrijk op te merken dat deze cijfers geen directe kwaliteitsvergelijking opleveren, omdat ze slechts beperkte informatie geven over de kwaliteit en gebruiksmogelijkheden van afzonderlijke verrekijkers.

Dit komt omdat deze cijfers slechts theoretisch berekende waarden zijn en daarom slechts een ruw overzicht geven. Toch is het nuttig om deze kennis in gedachten te houden, omdat je snel een eerste indruk kunt krijgen van bepaalde verrekijkers.

De coating op verrekijkers

Een probleem dat alle verrekijkers hebben, is de reflecterende eigenschap van het glas. Ten minste 4% van het invallende licht wordt gereflecteerd door een enkele lens of prisma. Omdat verrekijkers meestal een groot aantal lenzen en prisma's hebben, is er dus een lichtverlies tot 50%. 

Maar omdat dit de schemerprestaties aanzienlijk vermindert, hebben de ontwikkelaars van verrekijkers en richtkijkers nagedacht over hoe dit probleem kan worden vermeden.

De oplossing ligt in de coating van de lenzen en prisma's.

Bij het coatingproces worden flinterdunne laagjes metaal (fluoriden) op de glazen oppervlakken gedeponeerd. Deze fluoriden buigen het gereflecteerde licht zodanig af dat het niet langer stoort. Je kunt de coating op verrekijkers herkennen aan de meestal blauwviolette kleur van de lenzen of prisma's.

De coating van verrekijkers verbetert dus ook de resolutie en zorgt ervoor dat er minder licht verloren gaat, wat leidt tot betere prestaties in de schemering.

Beeldscherpte instellen voor verrekijkers

Na aankoop moet de verrekijker individueel worden afgesteld op je eigen ogen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen verrekijkers met individuele oculairinstelling en verrekijkers met centrische aandrijving. 

Verrekijkers met individuele oculairinstelling

Verrekijkers met individuele oculairinstelling zijn iets ingewikkelder in het gebruik, maar zijn ook robuuster en geschikt voor mensen met verschillende gezichtsscherpte. 

Met dit type verrekijker kunnen beide oculairen afzonderlijk worden ingesteld en kan de verrekijker voor elk oog worden geoptimaliseerd. Dit is een voordeel voor mensen die een verschillende gezichtsscherpte hebben in beide ogen.

Een nadeel is echter dat elk oog opnieuw moet worden afgesteld als de afstand aanzienlijk verandert.

Verrekijkers met centre drive

Bij verrekijkers met een centrische aandrijving kan slechts één oculair (meestal het rechter) individueel aan het oog worden aangepast.

Hoewel dit een nadeel is voor mensen met een verschillende gezichtsscherpte, is het irrelevant voor mensen die in beide ogen dezelfde gezichtsscherpte hebben.

Een ander voordeel van dit systeem is dat je deze aanpassing maar één keer hoeft te doen. De afstand wordt voor beide ogen tegelijk veranderd met behulp van de middenaandrijving.